Thursday, November 24, 2016

REHLAH BAKAL ULAMA DI TAMAN PERBUKUAN




Oleh Aku Dalam Chermin[1]

Permulaan perjalanan dinamakan fitrah. Akhir perjalanan dinamai Islam. Fitrah, mereka senantiasa mencari hubungan dengan Yang Menjadikannya; sampai dia berjumpa, sampai dia menyerah [Islam]’ – Buya Hamka, Falsafah Ketuhanan.
Manusia tidak puas mencari identiti diri melalui pengembaraan spritual dan pengalaman hidup mereka. Mereka mengembara mengeliling dunia untuk mencari ‘apa’, ‘bila’, ‘bagaimana’, ‘kenapa-mengapa’ dan ‘siapa’. Mereka belajar sampai ke peringkat tertinggi-PhD untuk mencari ‘apa’ dan ‘mengapa-kenapa’. Pencarian memerlukan titik akhir untuk berhenti membuat keputusan iaitu tunduk dan menyerah kepada Allah, Tuhan Yang Hak melalui  Islam yang bersumberkan al Quran dan Sunnah Rasul-Nya.
Manusia memerlukan Tuhan. Jika mereka tidak bertuhan, mereka akan mempertuhankan diri mereka sendiri yakni mengikuti kehendak akal-nafsu mereka sendiri. Fitrahnya manusia tidak boleh menjadi Tuhan kerana diri mereka penuh keraguan, kelemahan-sakit dan mati, pertimbangan tidak selaras-pragmatik, mengikut sesuka hati dan berdasarkan kefahaman sendiri. Manusia menjadi Tuhan diibarat cerita mitos Yunani-Greek, cerita para Dewa mereka yang hidup sebagaimana manusia di bumi –ada konflik, percintaan dan lain-lain. Oleh itu mereka perlu mencari tuhan sama ada mencari Tuhan yang baru atau Tuhan yang dibakai dan dipusakai oleh ibubapa mereka kepada mereka. Mencari Tuhan sewajarnya dengan ilmu dan berdasarkan sumber ilmu yang benar dan jelas.
Pencarian Tuhan melalui ilmu mengambil masa yang panjang, maka bersabarlah. Penulis mencadangkan pengkajian al Quran yang mempunyai rahsia ketuhanan perlu dilakukan. TIADA TUHAN SELAIN ALLAH adalah kunci utama untuk seseorang manusia bertemu Tuhan Yang Hak dengan secepat mungkin. [Surah al Hashr: 22. Surah al Baqarah: 255. Surah al An’am: 59. Surah al Mulk: 2-3. Surah al Fatihah: 1-7. Surah al Ikhlas: 1-4. Surah Luqman: 29-30].

Menzalimi Diri Sendiri

Manusia gagal memahami faham keadilan yang sebenar sehingga menyebabkan mereka menzalimi diri mereka sendiri. Mereka terlalu sombong, buruk sangka, dengki, angkuh dan ego untuk menerima ilmu yang diperintahkan oleh Allah SWT sebagaimana sombong, angkuh dan egonya Iblis untuk tunduk kepada Adam. Iblis tahu kebenaran tetapi sifat mazmumah menguasi dirinya sehingga menolak printah Allah.

Kebudayaan Barat melihat keadilan menjadi dasar akhlak dan budipekerti berpunca daripada negara dan masyarakat. Syed Muhammad Naquib al Attas menyatakan, bagi Islam keadilan yang pertama sekali berpunca pada diri sendiri: seseorang melakukan keadilan atau kezaliman terhadap diri mereka sendiri.

Faham keadilan dalam diri seseorang berpunca daripada ayat Surah al A’raf: ayat 172 dimana berlakunya Perjanjian Fitrah [Sayyid Qutb] atau Perjanjian Asali [al Attas] atau seringkali diperbincangkan dalam Tauhid Rububiyyah. Seorang manusia telah mengangkat saksi sebelum dizahirkan[2] sebagai insan agar terikat dan akur dengan Perjanjian Fitrah di alam ghaib tersebut. Jika seseorang manusia mungkir janji perjanjian di Alam Roh tersebut, ini bermakna manusia tersebut menzalimi diri sendiri.

Manusia pertama mengunakan perkataan ‘zalim’ ialah Nabi Adam AS dan Siti Hawa. Mereka telah menzalimi diri mereka sendiri [Surah al A’raf: 23]. Pengikut-pengikut Nabi-Rasul terdahulu juga ramai menzalimi diri [Surah al Baqarah: 54] apabila ingkar arahan Allah SWT.

Al Quran menyifatkan orang jahat, kafir dan salah sebagai orang yang zalim terhadap diri sendiri. Manakala orang yang benar dan baik yang beriman ialah orang yang adil terhadap dirinya.

Manusia Memerlukan Keyakinan
Manusia mempunyai sifat keraguan, kesangsian dan suka mencipta persepsi terutamanya dalam persoalan ketuhanan. Walaupun mereka percaya adanya Tuhan tetapi hati mereka masih tidak tenang sebagaimana diucapkan oleh Nabi Ibrahim AS, ‘Ya (aku percaya) akan tetapi agar hatiku menjadi tenang’[Surah al Baqarah: 260].

Kalimah Syahadat dan Solat
Kita mesti kembali menyakini Islam melalui kalimah syahadat TIADA TUHAN SELAIN ALLAH, NABI MUHAMMAD PESURUH ALLAH.
Ilmu tauhid dan solat merupakan dua perkara yang paling adipenting dalam kehidupan. Dua perkara ini adalah tunjang pengabdian  kepada Allah SWT.
Sehebat atau seagung mana kita tetapi tidak mengenali dan mendekati Allah serta tidak solat menyebabkan amalan kita menjadi sia-sia dan tidak berguna. Dua perkara ini adalah hakikat tauhid yang perlu kita ada dalam mendepani dunia pada hari ini.
Menurut Sayyid Qutb, hakikat tauhid terbahagi dua iaitu dalam diri [iman] dan luaran iaitu perundangan Islam yang membentuk suasana tauhidik dalam masyarakat dan negara. Tauhid membersih jiwa daripada sifat keraguan dengan menambahkan darjah keyakinan bertuhan dan memperelokkan akhlak. Manakala negara dan pemerintah Islam perlu yakin sepenuhnya bahawa fungsi negara ialah mencipta suasana tauhid melalui pelbagai pendekatan termasuk kewujudan perundangan Islam.
Niat Yang Lurus dan Benar
Segala amalan itu berdasarkan kepada niat, setiap orang memperolehi sesuatu perkara atau kehendak mereka mengikut apa yang ia niatkan.
Ulama menyatakan niat sebahagian daripada ibadat yang kita lakukan.
Niat perlu menghasilkan tujuan yang baik bukannya batil. Luruskan niat kita dalam setiap perkara.
Niat yang baik tidak menjamin kesempurnaan sesuatu amalan jika dilakukan dalam kejahilan atau tanpa ilmu yang benar daripada Allah dan Rasul-Nya. Justeru, penambahan dan pencarian ilmu yang benar itu adalah tugas hakiki  seseorang manusia selain beramal dengan ilmu tersebut.
Kejernihan Pandangan Alam Dan Lampu Tanzil
‘Telah aku tinggalkan untuk kamu semua dua perkara, kamu tidak akan sesat (buat selama-lamanya) selama kamu berpegang teguh dengan kedua-duanya iaitu al Quran dan Sunnah Rasul-Nya’ [Riwayat Muwatta’ Imam Malik]
Tanpa Lampu Tanzil para Rasul, kita akan gagal mengenal Allah, kita hilang keyakinan dan menambah keraguan dan kekeliruan. Wan Mohd Nor Wan Daud menyatakan, ‘tanzil menyinari Sifat dan kaitan-Nya dengan ciptaan’ dalam mengenal Allah.
Sebagamana solat, setiap aspek kehidupan manusia mesti dimulai dengan kalimah Allah dan diakhiri dengan kalimah Allah. Dengan Allah, caranya ialah mengikut al Quran dan Rasul-Nya.
Al Quran ditanzilkan untuk menyinari kehidupan manusia yang penuh keraguan dalam bertuhan. Dengan al Quran dan Rasul-Nya, barulah kita dapat mengenal Allah.
Pemahaman terhadap al Quran dilakukan secara holistik bukannya selektif berdasarkan kepentingan dan pandangan yang menyokong hujah kita sahaja. Al Quran perlu diterima tanpa sedikitpun penolakkan terhadapnya.
Bertegas Bab Aqidah
Aqidah-tauhid-usuludin merupakan ilmu yang wajib dilumati oleh setiap penganut agama Islam yang taat kepada Allah dan Rasul-Nya. Maaf, tiada kompromi bab aqidah.
Tokku Paloh mentakrifkan tauhid,
‘makna tauhid itu, kita mengi’tiqadkan ke-Esa-an Allah SWT pada zat-Nya dan pada sifat-Nya dan pada af’al-Nya akan sebagai i’tiqad yang jazam (teguh) sekira kira tiada diihtimalkan(dikandungi) syak dan waham dan zhan’[3]
Tauhid sangat berkaitan dengan darjah keimanan atau keyakinan seseorang muslim. Keyakinan kita tidak cukup dengan lafaz tetapi wajib ditusuk kemas ke dalam hati dan diamalkan melalui perlakuan serta penolakkan segala buah pemikiran manusia yang bertentangan dengan Islam.
Memahami Islam
Semua orang Islam perlu memahami[4]:
1. Bahawa Islam itu adalah agama yang lengkap merangkumi seluruh kehidupan manusia, aqidah dan syariah, agama dan negara. Justeru, kita perlu bersedia membetulkan aqidah, ibadah dan semua perkara agar selaras dengan kehendak al Quran dan al Sunnah.
2. Umat Islam hendaklah memahami al Quran, al Sunnah, al-ijma’ dan al Qias yang merupakan sumber rujukan Islam. Setiap pendapat dan pandangan yang bertentangan dengan sumber-sumber perlu dibatalkan dan tidak perlu dipatuhi.
3.Pendapat seseorang pemimpin yang tidak berlawanan dengan sumber-sumber ini perlu dihormati dan dipatuhi sekalipun tidak sama dengan pendapat sendiri.
4. Perselisihan pendapat dan pandangan dalam masalah cabang atau furu’ adalah boleh dan tidak dapat dielakkan. Sesiapa yang tidak mampu dan tidak mencapai martabat membuat ijtihad, boleh mengikut pandangan ulama-ulama muktabar. Jangan sesekali menjadikan perselisihan pendapat dan pandangan ini sumber atau punca perbalahan.
5. Tidak boleh mengkafirkan orang yang mengucapkan kalimah syahadah.


Peranan Ibubapa
Anak umpama kain putih, ibubapa berperanan mencorakkannya. Ibubapa perlu merapati anak-anak secara kebersamaan dalam aktiviti keluarga termasuk solat berjemaah, majlis bacaan hadith sebelum tidur, solat witir berjemaah sebelum tidur, mengikuti aktiviti dakwah seperti Jemaah Tabligh, menasihat atau memberitahu peta pendidikan atau harapan ibubapa kepada anak-anak.
Kita perlu mendidik anak-anak menjadi insan soleh. Tanda aras paling besar seorang anak soleh ialah mendoakan ibubapanya semasa hidup dan mati. Menyedekah atas nama ibubapanya dan menjaga ibubapa ketika tua. Tanggungjawab yang sukar dan berat.
Ibubapa perlu merancang pelan pendidikan masa depan anak-anak supaya kita melahirkan anak-anak yang hidup berjasa  kepada Allah, Rasul-Nya, agama Islam dan umat Islam.
Orang Beriman Sebagai Mukallaf.
Orang baligh serta cukup syaratnya dikenali sebagai mukallaf. Mukallaf bermaksud orang yang telah dipikulkan tanggungjawab keagamaan Islam ke atas dirinya.
Seorang mukallaf, dosa atau pahala di atas tanggungjawab mereka sendiri. Begitu juga matlamat ke syurga atau neraka bergantung amalan yang dilakukan.
Seorang mukallaf, akalnya adalah sedar. Tidak diselimuti oleh kegilaan, ketidaktahuan dan kelemahan seperti mengantuk. Apabila akal itu sedar, manusia akan berfikir secara tenang.
Seorang mukallaf yang baik wajib berusaha menjadi orang beriman dan berakhlak mulia. Amalan baik perlu dilakukan secara istiqamah dan mengikut kemampuan diri.
Ketertanggungjawaban seseorang pada dirinya bukanlah pada organisasi/institusi yang diwakili kecuali seseorang itu berpakat atau sudah menjadi dasar sesebuah organisasi, kumpulan dan institusi dalam menangani sesuatu isu.
Jika seorang ulama bermulut celupar, kita tidak perlu segera menyalahkan orang lain dan institusi yang diwakilinya. Ulama tersebut perlu dipersalahkan dengan tidak mengikuti akhlak mereka (bukan tidak mengikuti ilmu mereka) dan tidak perlu menghina atau menghentam mereka.
Ulama Semakin Pupus
Nak cari 10 orang kaya dalam sebuah kampung sangat ramai, nak cari seorang ulama dalam 10 buah kampung belum tentu ada’ – Tuan Guru Ahmad Awang Kampung Nibong.
Islam belum tentu Islamik, lulusan agama belum tentu beragama. Begitulah sebaliknya. Paling penting kedua-duanya perlu seiring dan saling memerlukan sebagaimana fungsi kedua-dua belah kaki’.
Anak yang cerdik dihantar ke Maktab Rendah Sains Mara, Sekolah Berasarama Penuh dan sekolah  elit nan hebat tetapi anak yang kurang cerdik dan bermasalah dihantar ke sekolah agama, madrasah dan pondok. Begitulah nasib agama pada akhirnya zaman apabila ulama yang dihasilkan hilang hikmah (terutamanya dalam pendekatan dakwah dan akhlak) walaupun tinggi ilmunya.
Lulusan agama yang tidak bijak, malas, tidak bersemangat, cetek pemikiran, buruk akhlak, tidak dapat menyelesaikan permasalahan masyarakat, malas membaca terhasil akibat daripada kesalahan ibubapa dan sistem pendidikan yang melambak anak-anak kurang genius dan bermasalah di sekolah aliran agama.
Pada hemat saya, ulama yang dimaksudkan oleh Tuan Guru Ahmad Awang Kampung Nibong, Terengganu ialah ulama rabbani, mujtahid dan murabbi bukan setakat lulusan agama sahaja. Ramai lulusan agama (bahkan ada yang hafiz al Quran) zaman ini hilang adab-akhlak, menyalah-gunakan Islam [untuk kepentingan diri, ekonomi dan politik], terjerumus dalam kecelaruan ilmu [liberalis-sekularis-pluralis] dan menentang Islam.
Agama Islam sudah menjadi satu bidang kerjaya, menjual agama untuk keuntungan diri dan dunia selebriti oleh para lulusan agama bukan lagi menghidupkan Islam dalam masyarakat setempat. Lulusan agama bukan lagi pemimpin masyarakat tetapi peludah agama yang mengotorkan Islam dengan keburukan adab-akhlak dan pendekatan tidak berhikmah. Islam sudah menjadi barang jualan untuk melakukan produk dan ‘lidah’ mereka.
Islam menjadi bahan fitnah disebabkan kejalangan para lulusan agama yang bertebaran dalam bidang politik, perniagaan dan bidang agama itu sendiri seperti perundingan motivasi. Hujah-hujah Islam dipergunakan untuk menghalalkan matlamat keuntungan duniawi mereka.
Ada kalangan lulusan agama hidup menjual agama melalui ilmu dan ketersohoran guru mereka. Kadangkala ‘guru kami berkata’ melebihi sabdaan Nabi Muhammad SAW.
Kita mesti sayang ulama. Sayang kita jangan sampai mereka menyekeh akal kita daripada sinar kebenaran. Para ulama adalah penyampai dan petunjuk ajar. Mereka tidak maksum. Justeru, kita sebagai umat Islam WAJIB menjadi penuntut ilmu sepanjang zaman/hidup WAJIB mengiringi pandangan para ulama dengan pengkajian sendiri terhadap al Quran dan Sunnah Rasul-Nya. Belajar daripada ramai guru dan pelbagai aliran pandangan serta belajar adab dengan hormat menghormati perbezaan pandangan antara ulama.
Imam Malik berkata, ‘belajarlah adab sebelum ilmu’. Ibnu Saad berkata, ‘belajar kamu sifat lembut/sopan santun sebelum ilmu’. Adab menyelamat diri kita daripada ketinggian ilmu yang mengkhayalkan kita sehingga jauh daripada adab dengan Allah, manusia dan alam sekitar. Beradablah sebelum berilmu sebagaimana Rasulullah SAW beradab/akhlak sebelum menerima wahyu daripada Allah SWT.

Kekuatan Seorang Penuntut Ilmu
‘Ilmu pengetahuan tidak tercapai selain dengan merendahkan diri dan penuh perhatian’- Imam al Ghazali.
Sistem pengajian,  sifat rajin dan suka membaca, suka belajar termasuk bertalaqi, budaya ilmu di tempat belajar dan guru berwibawa adalah pembentuk utama diri seorang penuntut ilmu. Walau bagaimanapun, asas penting sebenarnya ada dalam diri penuntut ilmu itu sendiri iaitu [1] budaya cintakan ilmu, [2]gemar-gila membaca, [3]sering muzakarah dengan ulama, [4] mempunyai sahabat dan kumpulan diskusi ilmu, [5]mengembara-berorganisasi dan [6]pengetahuan-kemahiran bahasa lebih daripada dua bahasa dikala Bahasa Melayu, Bahasa Arab dan Bahasa Inggeris adalah WAJIB menguasai.
Di bawah, kita melihat kekuatan dan tauladan yang ada pada beberapa orang tokoh terpilih.
Tokoh
Kekuatan Dan Tauladan
Buya Hamka
1. Berbahasa Arab dan Bahasa Belanda
2. Gemar membaca dan menulis
3. Mengembara
4. Mendapat pendidikan di Mekah

Tuan Guru Harun Taib
1. Suka membaca dan membeli buku
2. Membaca buku pelajaran dan talaqi di luar waktu pembelajaran dan membaca buku haraki dalam dewan kuliah.
3. Pendidikan di Sekolah Menengah Agama (Atas) Sultan Zainal Abidin,  Universiti Islam Madinah dan Universiti al Azhar (MA dan hampir mendapat PhD tetapi tesis tak sempat hantar ekoran bertanding dalam pilihanraya)

Tuan Guru Nik Abdul Aziz Nik Mat
1.Mendapat pendidikan dalam tradisi pengajian pondok  (Tok Kenali) dan tradisi pengajian Islam deobandi (Tuan Guru Haji Abbas Bin Ahmad dan Ustaz Abdullah Ahmad).
2. Lebih 10 tahun menuntut ilmu
3. Suka membaca
4. Selepas Darul Ulom Deoband, pengajian tafsir di Pakistan kemudian sarjana muda bahasa Arab dan sarjana perundangan di Universiti al Azhar.
5. Beliau hasil gabungan tradisi keilmuan, pondok, madrasah dan al azhar.
Dr Sheikh Muhammad Afifi Alkiti
1. Mendapat pendidikan awal di beberapa sekolah di Selangor.

2.Menyambung di beberapa pondok sekitar Indonesia,Maghibi dan Syria. Melanjutkan pendidikan di Universiti Queen Belfast (Dianugerahkan penuntut terbaik 2001 di Universiti Queen). Meneruskan perjuangan beliau di peringkat sarjana dan doktor falsafah di Universiti Oxford.

3.Dr Afifi merupakan hasil acuan daripada pelbagai ulama,sehingga beliau berjaya memberi sumbangan yang besar dalam dunia pada hari ini.Beliau telah menerima ijazah kelas pertama dalam bidang Falsafah Skolastik dan Sejarah Sains.Bermula dari situ,beliau mendapat pelbagai anugerah biasiswa untuk melanjutan pengajian beliau ke tahap yang lebih tinggi.

4.Ketika mana menuntut di Universiti Oxford, beliau telah mendapat ijazah kedoktoran falsafah dalam bidang falsafah Arab Pertengahan (Medieval) sebagai seorang cendekiawan Clarendo pada tahun 2008. Bidang kepakaran beliau ialah dalam bidang Teologi Islam, Sejarah dan Sains.

5.Hasil tesis yang begitu mengkagumkan telah diletakkan dalam kumpulan pertama yang digelar sebagai karpus Madnun, dipersembahkan kepada teologis islam termasyur, Imam Ghazali(d,505,1111). Ianya memerlukan usaha yang begitu gigih dalam membuat kajian kira-kira 50 manuskrip arab zaman pertengahan(Medieval).Terdapat juga tiga hasil kajian beliau diterbitkan yang dapat menyajikan edisi kritis dan hasil kerja yang paling maju dan teknis dari korpus, manual pada metafizik dan falsafah alam yang disebut Mayor Madnun.

6.Beliau telah dilatih sebagai seorang ahli teologi dan ahli falsafah dalam kedua-dua bidang keutamaan khususnya berkaitan dengan Dunia Islam dan tradisi barat. Beliau telah dididik oleh pelbagai Ulama, Dunia Islam yang mahsyur sejak beliau memulakan pengajian dari sekolah pondok lagi.

7.Kepetahannya berbahasa dalam pelbagai bahasa menjadikan satu kelebihan buat beliau untuk berkomunikasi dengan pelbagai manusia.Antara bahasa yang dikuasai beliau ialah bahasa Latin, Arab, Inggeris, Jerman, Yunani dan Perancis.
Dr Wahbah Zuhaily
1. Mendapat thanawi.
2. Beliau menyambung pengajian ke Mesir. Beliau belajar di beberapa kuliah (fakulti) dan di beberapa universiti pada waktu yang sama. Namun secara
khususnya, beliau mempelajari di Universiti al Azhar dalam dua Kuliah iaitu Syari’ah dan Lughah Arabiah.
3. Begitu juga beliau belajar di Kuliah Undang-undang
di Universiti ‘Ain Syams.
4. Beliau mendapat sijil seperti berikut :
i. Sijil Syahada ‘Aliah dalam Syariah Islamiah daripada Kuliah Syariah, Universiti al Azhar tahun 1956. Kedudukannya ialah tempat pertama dari keseluruhan pelajar.
ii. Ijazah Takhassus dengan pengajaran dan pendidikan daripada Kuliah Lughah Arabiah, Universiti al Azhar tahun 1957.
iii. Seterusnya beliau meneruskan pengajiannya pada peringkat Master dan pada tahun 1959 beliau memperoleh Master dalam Syariah Islamiah dari Kuliah Huquq (Undang undang)
iv. Selepas itu beliau meneruskan kajian ilmiahnya untuk mencapai Ph.D pada tahun 1963

5. Akhirnya Syeikh telah dianugerahkan martabat Syaraf Ula.

Prof Dr Syed Muhammad Naquib al Attas
1. Suka membaca pada zaman remaja terutamanya semasa tinggal bersama bapa saudaranya di Johor. membaca maktutat persuratan dan sejarah Melayu.
2. Belajar di Barat, di markaz orientalis, didanai oleh Barat dan di bawah seliaan orientalis.
3. Minat pengkajian falsafah, sejarah, manuskrip lama, sains, pendidikan, kesenian-khat dan senibina.
4. Memahami pemikiran dan kebudayaan Barat
5. Gemar menulis buku.
6. Menimba pengalaman ketenteraan di Akademi Tentera Diraja  Sandhurst. Sarjana Muda UM, kemudian MA di Universiti McGill, Kanada. Dan SOAS di Universiti London dalam PhD dengan pengkhususan falsafah Islam, ilmu kalam dan tasawuf.
Prof Diraja Ungku Aziz
1. Gemar membaca
2. Menguasai beberapa bahasa. Antaranya bahasa Inggeris, Jepun dan Sepanyol.
3. Menyukai belajar bahasa asing.
4. Belajar di Universiti Waseda Jepun peringkat Ma dan PhD.
5. Meminati bidang ekonomi dan kebudayaan
6. Fokus kepada pentadbiran organisasi seperti DBP, Universiti Malaya, ANGKASA dan Tabung Haji.
Prod Dr Syed Husein Alatas
1. Suka membaca
2. Pengkajian dan perjuangan melawan rasuah dan masyarakat negara membangun.
3. Belajar sarjana muda, MA dan PhD dalam bidang sosiologi di Universiti Amsterdam, Belanda selama 10 tahun.
Maulana Muhammad Asri
1. Sekolah Kebangsaan Bukit Abal hingga darjah 3. 2. Kemudian ke India menghafal al-quran di Darul Ulum Deoband kemudian pulang ke Kelantan dan belajar di Madrasah Al-Diniah al-Bakriah atau Pondok Pasir Tumboh. 

3. Beliau kembali ke india pula menuntut di Nadwatul Ulama, Lucknow kemudian ke Pakistan belajar daurah hadith di Jamiah al-Ulum al-Islamiah, Karachi.
Pendeta Za’ba
1. Menguasai Bahasa Arab Klasik dan Sastera Bahasa Inggeris serta Bahasa Belanda.
2. Gemar membaca dan mengembara
3. Mementing ilmu bahasa, perubahan pemikiran orang Melayu dan kemiskinan luar bandar.
4. Gemar menulis.
Dr Yusuf al Qaradhawi

1.Beliau mengaji al-Quran ketika beliau berusia kurang 10 tahun. Beliau menyertai Institusi al-Azhar pada peringkatan sekolah rendah dan menengah. Kemudian, beliau memasuki Fakulti Teologi dan memperolehi Sijil 'Aliyya (bersamaan dengan ijazah BA sekarang ini) pada sekitar tahun 1952-53. Beliau juga memperolehi Ijazah Pengajaran daripada Fakulti Bahasa Arab pada tahun 1954.

2.Pada tahun 1960, beliau memperolehi Kajian Saringan Tinggi yang bersamaan dengan ijazah MA daripada Bahagian Sains al-Quran dan Hadis di Fakulti Teologi. Pada tahun 1973, beliau memperolehi ijazah PhD dengan hujahnya mengenai Az-Zakah fi Hal al-Mushlikat al-Ijtima'iyya (Zakat dan Pengaruhnya dalam Penyelesaian Masalah Sosial).
Dr Mohamad Said Ramadhan al bouti
1. Mendapat pendidikan awal daripada para ulama seperti Hassan Habannakah
2. Belajar Sarjana Muda Syariah di Universiti al Azhar. Diploma Pendidikan di Fakulti Bahasa Universiti al Azhar. Ma dan Phd di Universiti al Azhar dalam bidang syariah.
Dr Sayyed Hosein Nasr
1. Sebelum pindah ke Amerika untuk belajar formal ilmu moden pada umur 13 tahun, Nasr memperoleh pendidikan tradisional di Iran. Pendidikan tradisional ini diperoleh secara informal dan formal. Pendidikan informalnya dia dapat dari keluarganya, terutama dari ayahnya. Sedangkan pendidikan tradisional formalnya diperoleh di madrasah Teheran. Selain itu oleh ayahnya dia juga dikirim untuk belajar di lembaga atau madrasah pendidikan di Qum yang diasuh Allamah Thabathaba‟i untuk belajar filsafat, teologi dan tasawuf. Ia juga diberi pelajaran tentang hafalan al-Quran dan pendidikan tentang seni Parsi klasik.

2. Obsesi Valiullah Nasr agar Hossein Nasr menjadi orang yang memperjuangkan kaum tradisional dan nilai-nilai ketimuran dimulai dengan memasukkkan Hossein Nasr ke Peddie School di Hightstown, New Jersey lulus pada tahun 1950. Kemudian melanjutkan ke Massacheusetts Institute of Technology (MIT).

3. Di MIT, beliau memperoleh pendidikan tentang ilmu-ilmu fizik dan teori matematik  di bawah bimbingan Bertrand Russel yang dikenal sebagai seorang filosof moden. Nasr banyak memperoleh pengetahuan tentang filsafat moden.

4. Selain bertemu dengan Bertrand Russel, Nasr juga bertemu dengan seorang ahli metafisika bernama Geogio De Santillana. Dari kedua ini Nasr banyak mendapat informasi dan pengetahuan tentang filsafat Timur, Khususnya yang berhubungan dengan metafizika. Dia diperkenalkan dengan tradisi keberagamaan di Timur, misalnya tentang Hinduisme.
5.Selain itu Nasr juga diperkenalkan dengan pemikiran-pemikiran para peneliti Timur, diantaranya yang sangat berpengaruh adalah pemikiran Frithjof Schuon tentang perenialisme. Selain itu juga berkenalan dengan pemikiran Rene Guenon, A. K. Coomaraswamy, Titus Burchardt, Luis Massignon dan Martin Lings

5.Pada tahun 1956 Nasr berhasil meraih gelar Master di MIT dalam bidang geologi yang fokus pada geofizik. Belum puas dengan hasil karyanya, beliau merencanakan untuk menulis desertasi tentang sejarah ilmu pengetahuan dengan melanjutkan studinya di Harvard University. Dalam menyusun disertasinya Nasr dibimbing oleh George Sarton. Akan tetapi sebelum disertasi ini selesai ditulisnya, George Sarton meninggal dunia, sehingga Nasr mendapatkan bimbingan berikutnya oleh tiga orang professor, yaitu Bernard Cohen, Hammilton Gibb dan Harry Wolfson. Disertasi ini selesai dengan judul “Conceptions of Nature in Islamic Thought” yang kemudian dipublikasikan oleh Harvard University Press pada tahun 1964 dengan judul “An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines”. Dengan selesainya disertasi ini Nasr mendapat gelar Philosophy of Doctor (Ph.D) dalam usia yang cukup muda yaitu 25 tahun tepatnya pada tahun 1958.
Maulana Abul Hassan Ali an Nadwi
1. Gemar membaca dan mengumpul buku. Dan mempunyai sudut bacaan sendiri dikenali Maktabah Abu al Hassan Ali.
2. Belajar Bahasa Arab dan pengajian hadith di Nadhwah Ulama.
3. Memasuki Universiti Lucknow dalam Sastera Urdu.
4. Beliau belajar secara mengembara dan berguru. Tinggal beberapa bulan di Darul Ulum untuk belajar kitab Sunan al Tirmizi dan Sahih Bukhari dengan Maulana Husain Ahmad Madani. Belajar dengan Syeikh Aizaz Ali dalam tafsir.
Dr Wan Mohd Nor Wan Daud
1. Gemar membaca
2. Bergiat dalam aktiviti berpersatuan dan mendapat sentuhan gerakan Islam haraki
3. Sarjana Muda Sains (Kajihayat), MA (kurikulu dan Pengajaran) dari Universiti Northern Illinios dan PhD dari Universiti Chicago dalam pengajian Islam.

Dr Fazlur Rahman
1. BA dan MA dalam Pengajian Arab di Universiti Punjab. PhD dalam bidang pengkajian Ibnu Sina di Universiti Oxford.
2. Mahir dalam bahasa Arab, Yunani dan Latin
Dr Ismail al Faruqi
1. BA di Universiti Amerika, Beirut, Lebanon. Phd di Universiti Indiana, Amerika. Pengajian lepasan ijazah di Universiti al Azhar dan Universiti McGill, Kanada.
2. Pakar dalam bidang Islam, Kristian dan judaisme.
Dr Syamsudin Arif
1. BA dalam Komunikasi UIA, MA dan Phd di ISTAC dalam pengkajian ibnu Sina. Phd kedua di Orientalisches Seminar, Universiti Frankfurt, Jerman.
                       
Pentingnya pelajar pintar dan rajin dihantar ke luar negara untuk dilatih menjadi ulama. Pengkaderan ulama pelapis dalam kalangan pelajar pintar perlu menjadi keutamaan apabila kalangan lulusan agama sejak akhir-akhir ini kurang berkualiti dan tidak mahu menjadi ulama. Hanya bangga seronok dan senang sebagai kakitangan kerajaan.
Pelajar pintar tadi perlu ditaja dan didana kehidupan mereka agar diri bersedia hanya untuk belajar bukannya menghadapi masalah kewangan. Kita mempunyai ramai pelajar pintar dalam pengajian Islam tetapi kekurangan dana kerajaan, pihak swasta dan ibubapa menghalang pelajar pintar tadi meneruskan pengajian ke peringkat lebih tinggi. Kesannya mereka mencari kerja dan pengajian sarjana dan PhD hanya ditekuni oleh pelajar yang mampu, ada dana dan rajin sahaja tetapi kurang pintar.
Tokoh-tokoh terdahulu mempelbagaikan tradisi keilmuan mereka berdasarkan sistem pengajian, guru dan tempat belajar. Ada mempunyai tradisi pengajian pondok, tradisi pengajian deobandi dan tradisi pengajian al Azhar. Kepelbagaian tradisi keilmuan ini bukan sahaja memantapkan ilmu tetapi mendidik sikap keterbukaan dalam mendepani khilaf sesama ulama.
Tokoh-tokoh terdahulu juga paling kurang berada 10 tahun di luar negara atau lebih di sesebuah tempat belajar. Perkara ini menunjukkan keazaman dan kerajinan mereka menuntut ilmu untuk menjadi orang yang alim dan pakar.
Seorang penuntut ilmu perlu matang dari usia [20 tahun], ilmu dan pengalaman. Belajar ketika usia muda yang tidak matang merupakan belajar yang diselimuti dengan kehendak akal-nafsu yang bersifat main-main. Usia dan pengalaman yang matang membolehkan seseorang itu lebih bersemangat dan serius untuk menuntut ilmu. Matang dari segi ilmu dan usia serta pengalaman penting jika kita hendak belajar ke luar negara agar tidak mengalami kejutan budaya. Kebanyakan ulama dulu sudah alim sebelum ke luar negara selepas selesai pengajian di pondok. Jika hendak belajar di Barat, iman kena kuat dan diri kena matang agar tidak terpengaruhi dengan pemikiran orientalis yang tak beriman dan tak bersunat.
Ulama perlu menguasai ilmu dunia. Manusia terbaik ialah orang paling bertaqwa dan ingat mati. Mereka mengimbangi antara kehendak dunia dan akhirat. Dalam setiap perkara, akhirat didahulukan. Selepas berada dalam sistem pengajian Islam, bakal ulama boleh menyambung pelajaran dalam pendidikan moden seperti dalam bidang antropologi dan sosiologi, psikologi, sejarah dan sains. Seorang ulama perlu memahami pemikiran dan kebudayaan Barat dengan terperinci bagi membalas hujah-hujah pemikir Barat. Bacaan seorang ulama daripada sumber rujukan asal para pemikir tersebut.
Ulama wajib menulis selain mengajar. Menulis buku syarah dan menterjemahkan kitab-kitab lama dari bahasa asing sangat penting dalam memandaikan umat Islam.
Tempat Belajar
Pondok/Madrasah
Sekolah
Thanawi
Universiti
Madrasah Luar Negara

Pondok Lubok Tapah

Pondok Pasir Tumboh

Pondok Haji Salleh Musa, Sik

Maahad Tarbiyyah Islamiyyah, Derang

Madrasah Darul Kautsar

Madrasah Sri Petaling

Madrasah Kubang Bujok

Kolej Islam Klang (KISAS)

SMAP Kajang

SM IMTIAZ

Maktab Mahmud

Maahad Muhammadi
Kuliyyah Sultan Abu Bakar Pahang

SMA(A) Sultan Zainal Abidin, Batu Burok Terengganu.

Maahad Darul Quran Rusila

Kolej Darul Ulum (KIDU)
Universiti al Azhar

Universiti Kaherah

Universiti Darus Salam (UNIDA), Gontor

Universiti Ibnu Khaldun, Indonesia

Universiti Nadwatul Ulama, Lucknow

Universiti Islam Antarabangsa Islamabad

Universiti Islam Aligarh, India
Pondok Modern Darus Salam Gontor

Madrasah Afrika Selatan

Madrasah Hayrat, Turki

Madrasah Sulamaniyyah, Turki



Selepas Tahfiz di Madrasah Kubang Bujuk, Terengganu. Sambung aliran Thanawi di Maahad Darul Quran, Rusila atau Maahad Tarbiah Darul Iman, Batu Enam atau Kolej Darul Ulum (KIDU), Kuala Nerang atau mana-mana institusi yang menyediakan aliran Thanawi..
Universiti Darul Ulum Nadwatul Ulama, Lucknow, India penting dalam Sarjana Muda pengkhususan Bahasa dan ilmu-ilmu Syariah [4 Tahun]. Di sini, pelajar dapat belajar sastera Arab, talaqi hadith, bahasa Urdu dan Parsi dan kepelbagaian budaya masyarakat di India.
Kemudian menyambung MA di Universiti Islam Antarabangsa, Islamabad dalam bidang Tafsir dan Hadith [ 3 Tahun]. Penguasaan Bahasa Perancis, Jerman, Rusia dan Belanda serta Parsi perlu dipelajari semasa berada di Pakistan dan India.
Kemudian menyambung MA di Universiti al Azhar dalam bidang Syariah, Fiqh Muqaran diserta Sijil Kemahiran Fatwa dari Darul Ifta [3 tahun]. Kemudian, boleh sambung Phd [3 tahun]di Universiti al Azhar atau Universiti Amerika, Kaherah atau Universiti Kaherah dalam bidang Pengajian Syariah.
Selama 13 tahun menuntut ilmu adalah pengorbanan seorang anak kepada Allah, ibubapa dan umat Islam. Menuntut ilmu kerana Allah, memenuhi impian dan doa ibubapa serta membantu umat Islam.
Pelan Pendidikan
Bidang pengajian ialah Usuludin atau Syariah disertakan dengan kemahiran bahasa selain bahasa Inggeris dan Arab yang terbahagi dua iaitu bahasa ilmu dan bahasa dakwah. Diwajib 2 bahasa ilmu dan dua bahasa dakwah yang perlu dikuasai. Antara bahasa ilmu ialah Bahasa Jerman, Rusia, Perancis, Belanda dan Jepun manakala bahasa dakwah ialah Bahasa Mandarin, Sepanyol, Portugal dan Tamil.
Pelan Pendidikan Ustaz Dr Zaharudin Abdul Rahman [UZAR] yang mahu melahirkan ulama hasil gabungan pengajian[5] seperti di bawah
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan cemerlang dalam SPM

seterusnya ke

Diploma Tahfiz di Darul Quran atau Pusat Tahfiz.

(seeloknya mempunyai asas hafazan al Quran di peringkat menengah)

Maahad Tahfiz Kerajaan Negeri

a. IMTIAZ
b. Maahad Tahfiz Negeri-negeri
Belajar di mana-mana universiti di Jordan.

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1.Pensyarah pelbagai latarbelakang dari Universiti al Azhar, Ummul Qura, Iraq, Madinah dan lain-lain.

2. Bahasa Arab Fushah

3.Sistem pengajian lebih tersusun

4.Berfikiran terbuka dan toleransi

5. Pengajian talaqi di luar waktu belajar dan semasa cuti semester.
Di Universiti al Azhar atau Universiti Kaherah

Pada masa yang sama membuat sarjana di Darul Ifta

Jangka masa 5 tahun

Kelebihan
1. Mesir terkenal dengan pusat pendidikan Islam terkenal di dunia
2. Ramai ulama
3. Banyak pengajian talaqi
4. Pusat penerbitan kitab agama yang terkenal
5. Pesta buku kedua terbesar di dunia
Di Universiti Islam Madinah atau Ummul Qura

Tidak dibenarkan pelajar balik ke Malaysia atau bekerja.

Cuti semester belajar atau menuntut ilmu di Yaman
di Darul Ulum, Pakistan mendalami pengajian hadith selama 6 bulan

Pengajian sarjana bertempoh setahun di UK seperti Markfield Institute

Kelebihan
1. Belajar pemikiran dan metodelogi ilmu Barat
2. Mengasah Bahasa Inggeris
3. keterbukaan
* Tulisan Italic adalah pendapat penulis











Model Pengajian Madrasah
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan usia 12-13 tahun

seterusnya ke

1. Pusat Tahfiz swasta

a. Sri Petaling
b. Kubang Bujuk
c. Darul Kautsar

Seterusnya masuk ke

1. Pengajian Kitab  sistem deobandi (6-8 tahun) di institusi tersebut

2. Ke Afrika Selatan (Sistem Deobandi)




Universiti Darul Ulom, Lucknow, India.

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1.Mengutamakan sastera Bahasa Arab.

2. mengutamakan penulisan

3.Sistem pengajian lebih tersusun

4.Berfikiran terbuka dan toleransi

5. Pengajian talaqi di luar waktu belajar dan semasa cuti semester di madrasah seperti Darul Ulom Deoband.

Sarjana 1

Universiti Islam Antarabangsa Islamabad, Pakistan.

Kemahiran Bahasa Parsi dan Sastera Parsi

Kemahiran Bahasa Urdu/Hindi dan Sastera Urdu.

dan Sarjana 2

Universiti al Azhar

Kemahiran Bahasa Rusia dan Bahasa Perancis

Jangka masa 5 tahun


Di Universiti al Azhar
atau
Universiti Kaherah
atau
Universiti Terbuka Amerika.

Tidak dibenarkan pelajar balik ke Malaysia atau bekerja.

Kemahiran Bahasa Jerman.

Cuti semester belajar atau menuntut ilmu di Yaman atau Sudan

Pengajian sarjana bertempoh setahun di UK seperti Markfield Institute

Kelebihan
1. Belajar pemikiran dan metodelogi ilmu Barat
2. Mengasah Bahasa Inggeris
3. keterbukaan

Sistem Pendidikan Moden
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan cemerlang dalam SPM

seterusnya ke

Diploma Tahfiz di Darul Quran atau Pusat Tahfiz.

(seeloknya mempunyai asas hafazan al Quran di peringkat menengah)

Maahad Tahfiz Kerajaan Negeri

a. IMTIAZ
b. Maahad Tahfiz Negeri-negeri

Atau

SBP, MRSM dan sekolah ternama/tersohor.
Belajar di mana-mana universiti ternama dunia di negara seperti
1. Amerika Syarikat
2. Britain
3. Kanada
4. Jerman
5. Perancis
6. Rusia
7. Belanda

Antara contoh universiti tersebut

1. Universiti Wisconsin Madison, Amerika

2. Universiti Chicago

3. SOAS, Universiti London

4. Universiti McGill, Montreal, Kanada

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1.Pensyarah yang pakar

2. Penguasaan pelbagai bahasa termasuk bahasa latin, parsi, ibrani.

3.Sistem pengajian lebih tersusun

4.Berfikiran terbuka dan toleransi

5. Kemudahan bertaraf dunia seperti perpustakan.
Universiti ternama dunia

atau

Universiti Darus Salam, UNIDA Gontor.
Universiti ternama dunia

atau

UNIDA
di Darul Ulum, Pakistan mendalami pengajian hadith selama 6 bulan

Pengajian diploma lanjutan di insitusi pengajian Islam di Timur Tengah seperti Universiti al Azhar.



Model Pengajian Pondok
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan usia 12-13 tahun

Pusat  Tahfiz

(3 tahun)

seterusnya ke

Pondok

1.Pondok Pasir Tumboh
2. Pondok Lubok Tapah
3. Pondok Pesantren di Indonesia
4. Pondok di Patani

(3-5 Tahun)

Seterusnya

Thanawi V

(1 tahun)

Belajar di mana-mana universiti di Maghribi

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1. Pengajian talaqi di luar waktu belajar dan semasa cuti semester.

2. Kuasai Bahasa Perancis, Sepanyol dan Itali.
Belajar di mana-mana universiti di Tunisia atau Algeria

Jangka masa 2-3 tahun


Di Universiti al Azhar + Darul Ifta

Tidak dibenarkan pelajar balik ke Malaysia atau bekerja.

Cuti semester belajar atau menuntut ilmu di Yaman, Mekah dan Sudan
di Darul Ulum, Pakistan mendalami pengajian hadith selama 6 bulan

Pengajian sarjana bertempoh setahun di UK seperti Markfield Institute

Kelebihan
1. Belajar pemikiran dan metodelogi ilmu Barat
2. Mengasah Bahasa Inggeris
3. keterbukaan

Model Pengajian Sekolah Arab
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan usia 12-13 tahun

Sekolah agama aliran Thanawi/Arab sama ada kerajaan atau swasta.

atau

Pondok

(5 tahun)

Seterusnya

Thanawi V

(1 tahun)

Belajar di mana-mana universiti di Maghribi atau Universiti Islam Madinah.

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1. Pengajian talaqi di luar waktu belajar dan semasa cuti semester.

2. Kuasai Bahasa Perancis dan Jerman
Di Universiti al Azhar atau mana-mana universiti di Jordan

Jangka masa 2-3 tahun

Disamping belajar di Darul Ifta

Di Universiti Kaherah atau Universiti al Azhar atau Universiti Terbuka Amerika

Tidak dibenarkan pelajar balik ke Malaysia atau bekerja.

Cuti semester belajar atau menuntut ilmu di Yaman, Mekah dan Sudan
di Darul Ulum, Pakistan mendalami pengajian hadith selama 6 bulan

Pengajian sarjana bertempoh setahun di UK seperti Markfield Institute

Kelebihan
1. Belajar pemikiran dan metodelogi ilmu Barat
2. Mengasah Bahasa Inggeris
3. keterbukaan

Model Pengajian Turki
Pra Sarjana Muda
Sarjana Muda
Sarjana
PhD
Pasca PhD
Pelajar Pintar dan usia 12-13 tahun

Tahfiz di Madrasah Hayrat Vakfi
atau
Maahad Sulaimaniyyah
Belajar di mana-mana universiti di Turki

jangka masa 4 tahun

Kelebihan
1. Pengajian talaqi di luar waktu belajar dan semasa cuti semester.

2. Kuasai Bahasa Turki Klasik, Jerman dan Rusia.
Di Universiti al Azhar atau mana-mana universiti di Jordan

Jangka masa 2-3 tahun

Disamping belajar di Darul Ifta jika di Mesir

Di Universiti Kaherah atau Universiti al Azhar

Tidak dibenarkan pelajar balik ke Malaysia atau bekerja.

Cuti semester belajar atau menuntut ilmu di Yaman, Mekah dan Sudan
di Darul Ulum, Pakistan mendalami pengajian hadith selama 6 bulan

Pengajian sarjana bertempoh setahun di UK seperti Markfield Institute

Kelebihan
1. Belajar pemikiran dan metodelogi ilmu Barat
2. Mengasah Bahasa Inggeris
3. keterbukaan

Bidang Pengajian
Pengajian Bahasa
(Arab+Parsi+Turki)
atau
Sastera
atau
Linguistik
Usuludin
(Aqidah+al Quran)
atau
Falsafah
Syariah
(perbandingan mazhab + Ekonomi)
Sejarah
(Uthmaniyyah+ Andalusia+ Islam di Asia Tengah + Afrika Barat)

Pengajian Kawasan
Pengajian Melayu
atau
Pengajian Arab
atau
Pengajian Asia Tenggara

Sistem Pengajian Tradisional Islam
Islam adalah tamadun yang mewujudkan pelbagai tamadun. Teras tamadun Islam ialah tauhidik. Antara tamadun Islam yang tersohor ialah Daulah Abbasiyyah, Daulah Moghul, Daulah Uthmaniyyah dan Daulah Umaiyyah di Andalusia. Dalam tradisi keilmuan, muncul sistem pengajian Islam seperti sistem pengajian deobandi, sistem pengajian al Azhar dan Sistem Pengajian Pondok.
Setiap struktur organisasi perlu mempunyai kepimpinan. Dalam sistem pengajian, pemimpinnya ialah guru. Kekuatan sistem pengajian Islam terletak kepada [1] guru, [2] sistem pengajian, [3] metodelogi, [4] institusi termasuk prasarana keilmuannya dan [5] bahan yang diajar/silibus.
Kaedah talaqqi dengan guru merupakan kaedah paling penting dalam sistem pengajian Islam. Kaedah talaqqi adalah kaedah berguru melibatkan antara murid dengan guru berwibawa dan berautoriti dalam ilmu-ilmu Islam. Kaedah berguru yang berkesinambungan atau talaqqi muttasil sangat penting untuk pengabsahan ilmu dan menjamin keterpeliharaan ilmu daripada pegangan yang menyesatkan.[6] Ilmu-ilmu Islam terpelihara dengan pengajian bersanad[7].
Guru berwibawa dan berautoriti dalam keilmuan sangat penting dalam sistem pengajian Islam. Antara metode pengajaran seorang guru ialah al sama’ (dengar), al Qira’ah (membaca), ijazah (kebenaran), munawalah (pemberian), kitabah (surat menyurat), I’lam (pemberitahuan), wasiyyah (wasiat) dan wijadah (mendapat).[8] Guru berwibawa dan berautoriti ini juga belajar dengan guru berwibawa dan berautoriti. Ia berterusan kepada sumber asal ilmu. Jika al Quran, sanad bersambung kepada Allah, jika sunnah Rasulullah SAW sanad bersambungan kepada diri baginda dan jika kitab sanad bersambungan kepada penulis kitab.
Baca dan belajar tanpa berguru menyebabkan kefahaman seseorang boleh terpesong daripada apa yang hendak disampaikan oleh sumber asal.
Tanpa berguru, murid yang dihasilkan berkebarangkalian berakhlak tetapi tidak beradab. Guru yang mendorong adab kepada diri seseorang murid.
Metode-motode dalam pengajian ilmu hadith sangat berkesan memelihara ilmu dan pengajian ilmu secara sistematik. Asasnya ialah Riwayah dan Dirayah. Pengajian ilmu hadith menerbitkan kaedah-kaedah ilmu yang teliti dalam mencari dan memeliharakan ketulenan ilmu dan sumbernya.
Pengajian tradisional dan pengajian Islam moden perlu digabung-jalin bagi memperkuatkan dan membaiki kelemahan dalam kedua-dua sistem pengajian tersebut.
Kematangan Seorang Ulama
Kematangan seseorang ulama berlaku apabila seseorang ulama itu bersikap terbuka dan saling hormat menghormati pandangan yang berbeza dengan mereka. Antara sebab kematangan seorang ulama ialah
1.     Keluasan bahan bacaan dan ‘gila’ membaca. Membaca buku pelbagai aliran pemikiran
2.     Mempelbagaikan guru daripada pelbagai aliran pemikiran dan pandangan.
3.     Peningkatan usia dan pengalaman hidup
4.     Pengembaraan dan pengaulan dengan pelbagai pihak serta muzakarah-ziarah para ulama.
5.     Terbuka dan menghormati pelbagai pandangan dan bukan pandangan kita yang paling betul walaupun pandangan kita adalah benar disisi hujah dan sumber ilmu (dalam konteks ilmu-ilmu Islam).
6.     Mempelbagaikan sistem pengajian dan tempat pengajian dalam membuka ufuk pemikiran agar lebih terbuka.
7.     Turun ke lapangan masyarakat
Ulama dan Kerjaya
Sesiapa yang belajar memahami agama Allah pasti Allah mencukupkan hemah dan rezekinya dari mana-mana (sumber) yang dia tidak diketahui’[9]
Seorang penuntut ilmu dan ulama mesti mempunyai kerjaya agar tidak berlaku fitnah kepada agama. Jangan sampai mempergunakan agama untuk mencari makan anak isteri atau menambah pendapatan.
Persoalan tentang kerjaya ialah kelalaian seseorang disebabkan oleh kerjayanya sehingga lupa akan tugas agamanya. Justeru, ulama dahulu mempunyai kerjaya yang bersifat ‘merdeka’ masanya dan arahannya yakni bekerja sendiri seperti tukang jahit, tukang baiki jam, peniaga buku dan penulis. Kerjaya yang paling sesuai bersifat mengajar seperti pensyarah atau guru madrasah.
Bagi ulama yang berkerja dengan kerajaan, wujudkan tempoh akhir perkhidmatan agar tidak selesa bekerja dan berkhidmat dengan kerajaan. Tempoh sebaiknya berkhidmat ialah 10 tahun. Bekerja dengan kerajaan menyebabkan seorang ulama diikat oleh masa dan arahan orang atasan. Ia bukan suatu yang baik untuk dakwah.
Ulama mesti mengajar dan menulis. Tanpa mengajar dan menulis, sifat keulamakan masih tidak lengkap.
Seorang ulama juga perlu memahami dan memahiri kitab-kitab lama. Mereka juga mesti mengkaji kitab-kitab lama sebagaimana usaha Tuan Guru Wan Shaghir pemilik Khazanah Fathaniyyah. Pengkajian kitab lama dan manuskrip lama mengembalikan kita kepada asali kita iaitu Islam bertunjangkan al Quran dan al Sunnah yang dikenali Ahli Sunnah Wal Jamaah.

Krisis Aqidah dan Kehilangan Adab
Dua permasalahan besar umat Islam pada hari ini ialah Krisis Aqidah dan Kehilangan Adab-Akhlak. Kedua-dua permasalahan ini berpunca daripada pokok pangkal masalah ialah krisis ilmu. Krisis ilmu secara tepatnya ialah masalah terhadap kefahaman ilmu sehingga mengelirukan seseorang.
Islam adalah agama yang berasaskan ilmu pengetahuan. Komponen penting asas dalam ilmu pengetahuan ialah [1] keyakinan-iman-aqidah, [2] perubahan-pembebasan dan [3] bahasa.
Perkara [1] disebabkan definisi ilmu dalam Islam ialah tanda; petunjuk. Istilah ‘ilm berasal daripada perkataan ‘alamah iaitu ‘tanda, penunjuk atau petunjuk yang dengannya sesuatu atau seseorang dikenali’.[10] Seseorang muslim dikenali disebabkan ilmu mereka yang membolehkan mereka beramal dan berakhlak dengan Islam.
Perkara [2] membawa kepada perubahan-pembebasan seseorang daripada kejahilan ditunjuki oleh cahaya kebenaran iaitu al Quran. Seorang muslim yang ditunjuki oleh al Quran akan berubah kepada lebih Islamik dan membebaskan diri mereka daripada perkara yang syirik terutamanya syirik dalam hati.
Perkara [3] menyatakan dalam bahasa mengandungi pandangan sarwajagat dan kerangka pemikiran yang tersendiri sehingga mengubah-mempengaruhi kelakuan dan tindakan seseorang.
Menurut Syed Muhamad Naquib al Attas, ilmu ialah ‘merujuk kepada Allah sebagai punca/pemberi segala ilmu, ia (ilmu) adalah ketibaan makna sesuatu ke dalam diri seseorang. Apabila merujuk kepada diri sebagai pentafsir, ilmu adalah ketibaan diri seseorang kepada makna tentang sesuatu’. Dalam pentakrifan al Attas, kita boleh mengambil ibrah:
1.     Allah adalah sumber ilmu. Allah memimpin ilmu, kemudian barulah ilmu memimpin manusia. Kebenaran mutlak itu ada pada ilmu yang Allah SWT nyatakan kebenarannya iaitu sumber ilmu daripada al Quran..
2.     Ketibaan diri kepada makna dan ketibaan makna kepada diri adalah darjah kefahaman seseorang terhadap makna iaitu pada BAHASA yang digunakan sehingga mewujudkan peningkatan terhadap keyakinan-keimanan.
Ilmu yang betul dan benar mempengaruhi sifat keadilan yang ada dalam diri untuk membuat pilihan dalam mengatur dan meletakkan pemikiran dan tindakan mereka pada landasan yang betul dan benar. Kegagalan mengatur-meletakkan pemikiran dan tindakan pada landasan yang betul-benar menjerumuskan kita ke dalam kehilangan adab dengan menzalimi diri sendiri.
Menurut Syed Muhammad Naquib al Attas, kehilangan adab berlaku kerana
1.     Ilmu tidak dapat diajar atau disampaikan kepada murid kecuali mereka telah mempunyai adab yang tepat dengan ilmu pengetahuan, pelbagai disiplin dan autoritinya yang sah.
2.     Sikap dan proses penyamaan. Seperti al Quran sama sahaja dengan buku. Islam sama sahaja dengan agama lain.
3.     Perjuangan berdasarkan tujuan dan maksud yang salah.
4.     Kebingungan dalam bidang ilmu pengetahuan akan merosakkan susunan akhlak dan pendidikan suatu masyarakat.
Ciri-ciri Ulama
1. Tidak terpengaruh dengan pemikiran ciptaan manusia, tidak mencampur aduk antara pemikiran Islam dengan pemikiran ciptaan manusia dan tidak terjebak dalam aktiviti yang boleh membawa fitnah.
2. Ulama mesti menghadkan pengaulan dengan orang ramai. Pengaulan mesti berlandaskan aktiviti yang dirancang atau diprogram.
3. Menziarahi pemimpin dan alim ulama yang lain.
4. Mengelak diri daripada terlibat dalam politik kepartian dan tidak menolak politik.
5. Mendokong kesyumulan Islam termasuk perundangan Islam.
6. Bersikap pendamai sebagaimana sifat Saidina Usman, Saidina Ali dan Saidina Hassan Bin Ali yang mengorbankan jawatan dan diri mereka untuk pendamaian umat Islam. Mengelak daripada fitnah dan konflik. Bersifat pemaaf dan jauhi dengki mendengki.
7. Memahami pemikiran, kebudayaan dan tamadun Barat.
8. Mengetahui hak ehwal semasa. Setiap kuliah dirakam untuk sebaran dakwah.
9. Jangan mencari populariti, pangkat, kuasa dan perempuan.
10. Jangan mempergunakan agama Islam untuk kepentingan diri, syarikat, kumpulan dan keluarga. Jauhi perniagaan bermodalkan agama.

Akhir Kalam
Manusia bergantung kepada [1] niat/tujuan dan [2] kadar ilmu yang mereka miliki. Setiap penilaian yang seseorang manusia lakukan mesti dilihat dari segi [1] sumber ilmu yang benar, [2] kaedah-kaedah ilmu yang betul dan benar dan [3] niat yang lurus dan benar.
Segala pandangan manusia belum tentu benar, hanya pandangan Allah dan Nabi Muhammad SAW sahaja yang benar. Oleh kerana Nabi Muhammad SAW sudah wafat, pentafsiran agama Islam mula dan mudah diputar belit oleh pihak yang berkepentingan dan mengikut kehendak akal-nafsu mereka sahaja termasuk kalangan mereka lulusan agama atau ulama sendiri. Justeru, carilah guru yang berwibawa ilmunya, belajar dan fahami isi kandungan al Quran dan hadith, berakhlak-beradab dalam setiap urusan terutamanya ketika berlaku khilaf, jaga hati daripada sifat mazmumah dan masukkan sifat mahmudah, jaga pancaidera dan lidah, berhati-hati dengan imiginasi seks dan wanita, dan berwaspada dengan kekayaan dunia.
Sesiapa kita, ikutlah hujah dan pandangan Islam yang benar. Biar kita mati dengan tenang dalam pandangan Islam yang benar. Kita mati, orang yang menilai pandangan kita dan menfitnah juga akan mati. Dalam Alam Kubur dan Alam Akhirat, biarlah Allah menentukan amalan baik-buruk kita semasa hidup kita di dunia. Hiduplah bertaqwa.
20/6/2016
1.17 pagi





[1] Seorang penuntut ilmu. Tulisan ini hanya nota-nota untuk pembacaan awal sahaja.
[2] Allah SWT mencipta manusia dengan fitrah mengiktiraf Rububiyyah Allah SWT. Fitrah manusia sudah mentauhidkan Allah.
[3] Tokku Paloh, Ma’arif al Lahfan ila Haqa’iq al-Irfan dlm. Zaidi Abdullah, Pegangan Sejati Ahli Sunnah Wal Jamaah.
[4] Harun Taib, Fiqhul Amal Islam, dlm. Manhaj Daurah Tadribiyyah, KT: LTP PAS Terengganu, 2010.
[5] UZAR,  Jangan Berhenti Berlari, KL:GI, 2012
[6] Zaidi Abdullah, Pegangan Sejati Ahli Sunnah Wal Jamaah, SA: KI, 2014.
[7] susur galur atau sandaran atau rantai ilmu diperolehi daripada sumber asal.
[8] Zaidi Abdullah, kertas kerja Kejayaan Sistem Pengajian Ulama Silam
[9] Hadith ini dari Kitab al-‘Ilm dalam Musnad Abu Hanifah.
[10] Wan Mohd Nor Wan Daud, Masyarakat Islam Hadhari, KL: DBP, 2006.

No comments:

Sebab-Akibat

Sebab-akibat antara elemen penting dalam ilmu sejarah. Pemikiran sebab-akibat ini penting bagi mengelakkan kita membuat ramalan dan andaian ...